Maurice Verheul 19 pianostudies.
Maurice Verheul 19 pianostudies.
Pour maman, des études exceptionnelles pour piano, Vol. 1 is een ontroerend werk van Maurice Verheul, bestaande uit 19 pianostudies. Deze eerste bundel combineert technische uitdagingen met een rijke muzikale zeggingskracht. Elke studie richt zich op een specifiek aspect van pianospel, zoals dynamische nuances, vloeiende fraseringen, polyfone helderheid of verfijnde vingertechniek. Toch blijft de muziek steeds meer dan alleen een oefening: de melodieën en harmonieën hebben een warme, persoonlijke kleur.
De titel Pour maman (Voor mama) verraadt een liefdevolle toewijding, mogelijk als eerbetoon aan de moeder van de componist of als muzikale herinnering aan een moederfiguur. Dit maakt de bundel bijzonder, omdat het niet alleen om techniek draait, maar ook om emotie en expressie.
Voor pianisten biedt Vol. 1 een unieke kans om techniek te ontwikkelen in een muzikale context. De stukken zijn geschikt voor gevorderde leerlingen en liefhebbers die zich willen verdiepen in verfijnd en poëtisch repertoire. Zo vormen deze 19 études kleine muzikale portretten die zowel het hart als de vingers aanspreken – een zeldzame combinatie in het studiemateriaal voor piano.
Het verhaal van de foto op de voorkant van de Etude boeken.
Een Kind als Dekmantel – Verzetsverhaal uit de Nieuwe Looiersdwarsstraat
Amsterdam, Tweede Wereldoorlog – In een oud patriciërshuis in de Nieuwe Looiersdwarsstraat, gebouwd in 1651 en bekend als het Goylandt, speelde zich tijdens de Duitse bezetting een verzetsverhaal af dat pas jaren later in familiekring werd verteld. Een verhaal waarin een jong meisje – geboren in 1938 – zonder het zelf te weten een sleutelrol speelde in het verzet tegen de Duitse overheersing.
Haar ouders – haar moeder een Duitse vrouw die begin jaren twintig als dienstmeisje naar Nederland kwam, haar vader een voormalig pater die zijn klooster in Maastricht ontvluchtte en met paard en wagen naar Amsterdam trok – ontmoetten elkaar, trouwden en gingen op zoek naar een woning. In die tijd was er door leegstand een ruim woningaanbod. Verhuurders, zoals Vroom en Dreesmann, deden er alles aan om hun panden te verhuren. Zo kregen zij een opgeknapt huis in handen: een indrukwekkend pand met een voor- en achterhuis, gelegen aan de Nieuwe Looiersdwarsstraat.
Het huis bood ruimte genoeg om kamers te verhuren, en dat deden ze. Eén van de huurders was "tante" Jo Benevente. Zij was getrouwd met een Joodse man die tijdens de oorlog moest onderduiken – en de oorlog zou overleven. Jo zelf was actief in het verzet. Vanuit haar gehuurde kamer in het huis van opa en oma regelde ze valse persoonsbewijzen, voedselbonnen en Ausweise voor onderduikers. Mijn grootouders moeten hiervan op de hoogte zijn geweest – oude foto's uit die tijd suggereren hun betrokkenheid of op z'n minst hun steun.
Om Jo's werk te maskeren, werd het jonge meisje – mijn moeder – gebruikt als dekmantel. Geregeld ging ze met "tante" Jo op pad, zogenaamd om een kinderportret te laten maken. De fotograaf werkte mee in het verzet: hij maakte documenten, smokkelde informatie en foto's, die mijn moeder vervolgens onder haar kleding verborgen mee terug naar huis nam. Een vrouw met een kind werd op straat zelden gecontroleerd. Zo kon Jo vrijwel ongezien haar verzetswerk voortzetten.
De documenten werden verstopt in een poef – een ogenschijnlijk onschuldig meubelstuk – in Jo's kamer, midden in het huis van mijn grootouders.
Op een dag verschenen er twee mannen in zwarte jassen bij de voordeur. Ze vroegen naar "tante" Jo en gingen haar kamer binnen. Ze bleven daar een tijd. Mijn oma, ongerust, stuurde haar dochter met een smoes naar boven: "Zeg maar dat jullie naar de kerk moeten om te biechten." Boven klopte het meisje aan. "Tante Jo, we moeten zo naar de kerk." Jo reageerde beheerst: "We gaan zo, ga maar even op je poef zitten." Dezelfde poef waarin alle valse papieren verstopt zaten.
De mannen vertrokken niet veel later. De laatste van hen waarschuwde: "Er woont hier een verrader."
Die waarschuwing bleek terecht. Onder Jo's kamer woonde een NSB'er – bekend om zijn gewoonte zonder aankondiging binnen te komen. Die dag deed hij dat níét. En daardoor bleef de inhoud van de poef verborgen. Iedereen in het huis overleefde de oorlog.
Het meisje groeide op met een opvallend grote verzameling kinderportretten. Pas jaren later werd duidelijk dat ze als dekmantel had gediend, haar onschuldige aanwezigheid gebruikt om levensreddende papieren door te geven.
Een huis dat werd verhuurd tijdens de oorlog, een poef vol documenten, een kind dat zonder het te weten mensenlevens hielp redden. Een stil, maar krachtig hoofdstuk in de geschiedenis van een gewone familie in een buitengewone tijd.
Frédéric Chopin Nocturnes,
Frédéric Chopin Nocturnes, Op. 9 Nr 1, opgedragen aan Madame Camille Pleyel.
Een nocturne (Frans voor nachtstuk) is een kort klassiek muziekstuk dat het beeld van de nacht oproept. Het woord 'nocturne' komt van het Latijnse 'nocturnus', wat 'nachtelijk' betekent. De eerste en meeste nocturnes zijn geschreven voor piano ten tijde van de Romantiek.
Het was de Ierse pianist en componist John Field (1782-1837) die de eerste nocturnes schreef zoals we die vandaag de dag kennen. Door dat pedaal met je voet naar beneden te drukken, blijven de noten doorklinken zonder dat je de toetsen moet blijven indrukken. Zo heeft de pianist zijn handen vrij om, naast de melodie, schilderachtige akkoorden te spelen - en dat vond Field ideaal voor zo'n dromerig stuk als de nocturne.
Fields nocturnes waren een model voor andere componisten, bijvoorbeeld de Poolse componist Frédéric Chopin (1810-1849). Zijn 21 expressieve nocturnes voor piano hebben het nachtstuk echt beroemd gemaakt. Het duurde niet lang of andere componisten als Franz Liszt en Robert Schumann hadden hun eigen nocturnes gecomponeerd.
Frédéric Chopin
Frederyk Franciszek Chopin, geboren in het Poolse dorp Zelazowa Wola, is de zoon van een Franse vader en een Poolse moeder. Al op jonge leeftijd wordt duidelijk dat de jongen over een uitzonderlijk muzikaal talent beschikt. Hij debuteert met veel succes in Wenen. In Warschau, waar hij studeerde, schrijft hij ter voorbereiding op een nieuwe reis zijn twee pianoconcerten, waarin hij – en velen na hem – al zijn virtuositeit kan laten horen. Chopin verhuist naar Parijs en leeft van lesgeven. In 1837 ontmoet hij de schrijfster George Sand. De relatie zal ongeveer 10 jaar duren. Chopins zwakke gezondheid verslechtert en sterft in 1849, hij wordt slechts 39 jaar oud.
Pianocomponist
Chopins beroemdheid als pianist is uitzonderlijk. Voor zover bekend geeft hij niet meer dan dertig openbare concerten en eigenlijk houdt hij helemaal niet van concerten geven. Opnames van hem zijn er uiteraard niet. Toch is het niet overdreven om Chopin vanwege zijn originele en subtiele benadering te beschouwen als voorvechter bij uitstek van de piano als expressief instrument.
Repertoire voor pianisten. De Nocturne No. 1 in Bes klein, gemarkeerd larghetto, heeft een ritmisch vrije rechterhandmelodie, iets dat kenmerkend zou zijn voor de latere stijl van Chopin.
De Nocturne in Bes klein begint in stilte en keert terug naar stilte. Het heeft de vorm van een stuk waarin een sierlijke melodie de stilte vult. In het begin rolt het rustig voort, afgewisseld door stijgende stukken met een mooie melodie. Deze spanning leidt tot een climax, tot een plotselinge stroom van hartstochtelijk expressie, ingesloten in een paar maten.
Het middelste gedeelte van de Nocturne verloopt in D-majeur. Dit neemt ons mee naar een vreemde andere wereld: een melodie zonder versiering, strak en zacht gespeeld in octaven met steeds dezelfde herhalingen.
Het geheel stroomt als in een licht kabbelende meditatief klinkend stuk tot dat er een plotselinge verandering plaats vindt, we horen in dit deel een helderklinkend stuk opgebouwd uit vaste intervallen direct gevolgd door een verre echo. Vervolgens keert de sierlijke melodie vanaf het begin weer terug. En een slot wat wegsterft in ppp in Bes groot.
Redactie e-mailadres:
info@pianovrienden.nl
Pianovrienden | 2025
